Στα βήματα του Βασιλιά Αρθούρου

Ο Βασιλιάς Αρθούρος και ο Μάγος Μέρλιν, εικονογράφηση του Γκυστάβ Ντορέ, 1868
«Εκείνος που θα τραβήξει αυτό το ξίφος έξω απ’ αυτή την πέτρα και τ’ αμόνι είναι δικαίως γεννημένος Βασιλιάς όλης της Αγγλίας». ΤΟΜΑΣ ΜΑΛΟΡΙ, Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΟΥΡΟΥ, 1485
Ο βασιλιάς Αρθούρος είναι μια μυστηριώδης φυσιογνωμία, της οποίας η ιστορία είναι μεγάλη και περίπλοκη. Συγγραφείς όλων των εποχών έχουν δημιουργήσει διαφορετικές εκδοχές της, συνυφασμένες με το πνεύμα της κάθε εποχής. Όμως υπήρξε πραγματικά ο βασιλιάς Αρθούρος; Αν ναι, ποιο ήταν το ιστορικό πρόσωπο πίσω από το λαϊκό μύθο; Πώς προέκυψε αυτός ο παγκόσμιος γνωστός θρύλος; Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους άλυτους γρίφους.
Ο Ιππότης της Στρογγυλής Τραπέζης



Ζωγραφική αναπαράσταση της Μάχης στο Όρος Μπάντον
Σχεδόν όλοι έχουν ακούσει για το βασιλιά Αρθούρο. Πρόκειται για το Βρετανό βασιλιά που τράβηξε το σπαθί από το βράχο, συμβουλεύτηκε το μάγο Μέρλιν, ηγήθηκε των ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης, παντρεύτηκε την όμορφη Γκουίνεβιρ, συμπεριέλαβε τον σερ Λάνσελοτ ανάμεσα στους πιο πιστούς του ακόλουθους και υπήρξε πρότυπο γενναιότητας και ιπποσύνης. Σύμφωνα με το βρετανικό μύθο, μολονότι είναι νεκρός από καιρό, κείτεται κάπου στους λόφους, περιμένοντας τη στιγμή που οι συμπατριώτες του θα τον χρειάζονται περισσότερο, οπότε και θα ξυπνήσει για να τους σώσει.
Είναι άραγε όλα αυτά Ιστορία; Μεγάλο μέρος από τα παραπάνω δεν αποτελούν ιστορικά γεγονότα. Ο μάγος Μέρλιν φαίνεται κάπως «ύποπτος» – και πέρα από αυτό – πώς θα μπορούσε ένα ξίφος να βρίσκεται σφηνωμένο στο βράχο; Όλα αυτά ακούγονται σήμερα κάπως γραφικά, όμως αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως δεν υπάρχουν ιστορικές καταβολές στο μύθο. Αυτές ακριβώς αποτελούν το αντικείμενο της έρευνας ιστορικών και αρχαιολόγων.
Η πρώτη αναφορά σχετική με κάποιον που θα μπορούσε να είναι ο Αρθούρος βρίσκεται σε ένα βιβλίο με τίτλο «Η Πτώση της Βρετανίας», γραμμένο από ένα Βρετανό μοναχό, τον Άγιο Γκίλντας (516-570). Σ’ αυτό ένας Βρετανός αρχηγός με το όνομα Αμβρόσιος αντιστέκεται στην εισβολή των Άγγλων και των Σαξόνων, οι οποίοι αργότερα νικήθηκαν στη μάχη του Όρους Μπάντον γύρω στα 500. Ο Γκίλντας δεν αναφέρει το όνομα Αρθούρος, ούτε ισχυρίζεται πως ο Αμβρόσιος πολέμησε στο Μπάντον, όμως κάποιοι ιστορικοί έχουν αναρωτηθεί σχετικά με το αν οι δύο χαρακτήρες ταυτίζονται.
Κάμελοτ



Ο Βασιλιάς Αρθούρος παρουσιάζει τον Σερ Γκάλαχαντ στους Ιππότες της Στρογγυλής Τράπεζας, Ανώνυμου Καλλιτέχνη, περίπου 15ος αιώνας.
Στις ιστορίες του Μεσαίωνα το Κάμελοτ ήταν η πρωτεύουσα στο βασίλειο του Αρθούρου, όπου αυτός ζούσε, περιστοιχιζόμενος από τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης. Το Κάμελοτ εμφανίζεται για πρώτη φορά ως έδρα του βασιλιά Αρθούρου στο έργο του Γάλλου ποιητή Κρετιέν ντε Τρουά, στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα. Κατά τον 13ο αιώνα κατέλαβε προεξάρχουσα θέση στο γαλλικό ιπποτικό μυθιστόρημα και έκτοτε θεωρείται ο τόπος όπου στεγαζόταν η περίφημη Στρογγυλή Τράπεζα.
Αυτό το Κάμελοτ των ποιητών βρίσκεται σε μια χώρα έξω από τον χρόνο, μια χώρα με μαγεμένα δάση και μυστηριώδη κάστρα, όπου αφθονεί η μαγεία. Στον τόπο αυτό ο Αρθούρος, με τη σύζυγό του Γκουίνεβιρ στο πλευρό του, τίθεται επικεφαλής ενός ιπποτικού τάγματος, βασισμένου στην έννοια του ιπποτισμού, όπως τη συναντάμε στη μεσαιωνική Γαλλία. Στο μεταξύ, οι ιππότες του Αρθούρου εξορμούν σε φιλόδοξες αναζητήσεις, αναμετριούνται με τέρατα, σώζουν ωραίες δέσποινες από τα νύχια σατανικών μάγων ή σαγηνεύονται από αιθέρια θηλυκά που αποδεικνύονται νεράιδες. Έρχονται αντιμέτωποι με κάθε είδους φυσικούς και υπερφυσικούς κινδύνους, και όλες τους οι περιπέτειες αρχίζουν και τελειώνουν στο Κάμελοτ, το κέντρο του σύμπαντός τους.
Σύμβολο της τάξης



Κάμελοτ, εικονογράφηση του Γκυστάβ Ντορέ, 1868. Ο Γκυστάβ Ντορέ (Gustave Doré), 1832- 1883, ήταν Αλσατός ζωγράφος, γλύπτης και χαράκτης, που διακρίθηκε ιδιαίτερα ως εικονογράφος βιβλίων.
Το Κάμελοτ εμφανίζεται παντού και πουθενά, περισσότερο ως μια εξιδανικευμένη πόλη παρά ως μια πραγματική ιστορική τοποθεσία. Κατά τον Μεσαίωνα έγινε σύμβολο της τάξης εν μέσω του χάους που επικρατούσε παντού, της ιδανικής πολιτείας ενάντια στην αναρχία, σύμβολο πολιτισμού ενάντια στη βαρβαρότητα. Άρχισε και τέλειωσε με τον Αρθούρο – κανένας άλλος βασιλιάς δεν κυβέρνησε εκεί πριν από αυτόν, ενώ ορισμένοι συγγραφείς του Μεσαίωνα λένε ότι, μετά τον θάνατό του, ο βασιλιάς Μάρκος της Κορνουάλης το κατέστρεψε ολοσχερώς.
Ο Τζέφρι του Μόνμαθ, Άγγλος συγγραφέας του 12ου αιώνα, είναι ο πρώτος που περιέγραψε λεπτομερώς την Αυλή του βασιλιά Αρθούρου, την οποία όμως τοποθετεί, όχι στο Κάμελοτ, αλλά στο Καρλίον της νότιας Ουαλίας. Το Καρλίον ήταν το σημείο όπου βρισκόταν ένα σημαντικό φρούριο Ρωμαίων λεγεωνάριων, και δικαιούται να υπερηφανεύεται ότι είχε το καλύτερο ίσως αμφιθέατρο σε ολόκληρη τη Βρετανία. Την εποχή του Τζέφρι ήταν ακόμη ορατά τα υπολείμματα από λουτρά και καυστήρες κεντρικής θέρμανσης. Ο ίδιος ποιητής επέλεξε ενδεχομένως αυτή την πόλη για να τοποθετήσει εκεί την Αυλή του Αρθούρου απλώς και μόνο επειδή τη γνώριζε καλά και του φάνηκε αρκετά μεγαλόπρεπη γι’ αυτό τον σκοπό.
Ο Τζέφρι μας δίνει την πληροφορία ότι ο Αρθούρος είχε καθιερώσει στο Καρλίον τον εορτασμό της Πεντηκοστής. Οι εορταστικές εκδηλώσεις διαρκούσαν τέσσερις ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων ο βασιλιάς φορούσε το στέμμα του και στεκόταν μπροστά στους υπηκόους του με τους αντιβασιλείς, τους ευγενείς και τους επισκόπους του στο πλευρό του – σαν Νορμανδός βασιλιάς της εποχής του Τζέφρι. Οι τέσσερις ημέρες περνούσαν με κονταρομαχίες και άλλα ψυχαγωγικά θεάματα.
Το Καρλίον, γράφει ο Τζέφρι, βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Ασκ, ο οποίος «περνούσε από μπροστά του και από αυτή την πλευρά οι βασιλιάδες και οι πρίγκιπες που έρχονταν να το επισκεφθούν από θαλάσσης μπορούσαν να το προσεγγίσουν με ολόκληρο τον στόλο τους. Στην πίσω πλευρά του απλώνονταν δάση και λιβάδια, εκεί είχαν χτίσει μέγαρα και βασιλικά ανάκτορα, τις στέγες των οποίων κοσμούσαν χρυσά αετώματα που έκαναν την πόλη να συναγωνίζεται σε μεγαλείο τη Ρώμη». Σ’ αυτή την καταγραφή του Καρλίον από τον Τζέφρι βασίστηκαν όλες οι περιγραφές του Κάμελοτ, ενώ ουσιαστικά είναι η μόνη που γνωρίζουμε σήμερα μέσα από εικονογραφήσεις και κινηματογραφικές ταινίες, αν και στις μέρες μας το Κάμελοτ απεικονίζεται πλέον με τη μορφή κάστρου σε σχήμα πυραμίδας, με πυργίσκους γοτθικού ρυθμού – αρχιτεκτονική χαρακτηριστική του όψιμου Μεσαίωνα.
Το πυργοειδές φρούριο του Καντμπούρι



Το πυργοειδές φρούριο του Καντμπούρι στο Σόμερσετ, ο τόπος που διεκδικεί περισσότερο απ όλους τον τίτλο του «πραγματικού» Κάμελοτ.
Η ονομασία «Κάμελοτ», την οποία υιοθέτησαν οι συγγραφείς του Μεσαίωνα, οδήγησε τους μεταγενέστερους ιστορικούς να την ερμηνεύσουν ποικιλοτρόπως, ταυτίζοντάς την με τοποθεσίες που έφεραν παρεμφερή τοπωνύμια. Έτσι, κάποιοι υποστήριξαν πως επρόκειτο για το ρωμαϊκό Καμουλοντούνουμ (Camulodunum), δηλαδή το Κόλτσεστερ του Έσσεξ. Άλλοι πάλι το τοποθετούν κοντά στο Τιντάτζελ, τη φερόμενη ως γενέτειρα του Αρθούρου, σε μια περιοχή που αρδεύεται από τον ποταμό Κάμελ. Ωστόσο, ο τόπος που διεκδικεί περισσότερο απ όλους τον τίτλο του «πραγματικού» Κάμελοτ είναι το κάστρο του Κάντμπουρι, στο νότιο Κάντμπουρι του Σόμερσετ, κοντά στο χωριό Κουίν Κάμελ, στις όχθες του μικρού ποταμού Καμ.
Ο πρώτος που ταύτισε το Κάντμπουρι με το Κάμελοτ σε γραπτό κείμενο ήταν ο Τζον Λίλαντ, αρχαιοδίφης του βασιλιά, ο οποίος το 1542 έγραφε: «Στο νοτιότερο άκρο της εκκλησίας του Νότιου Κάντμπουρι στέκει το Κάμελοτ, η άλλοτε πασίγνωστη πόλη ή κάστρο…». Οι ντόπιοι όμως δεν φαίνεται να γνώριζαν παρά ελάχιστα γι’ αυτό, και ίσως ο Λίλαντ κατέληξε στο αυθαίρετο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για το Κάμελοτ λόγω του ότι το χωριό ονομαζόταν Κάμελ.



Ο Γάμος του Βασιλιά Αρθούρου, Άρθουρ Ρακχαμ, 1910. Ο Άρθουρ Ράκχαμ (19 Σεπτεμβρίου 1867 – 6 Σεπτεμβρίου 1939) ήταν Άγγλος εικονογράφος βιβλίων.
Αν όντως υπήρξε ένας ιστορικός Αρθούρος, πέρα και πίσω από τον βασιλιά του θρύλου και του ιπποτικού μυθιστορήματος, τότε προφανώς θα ήταν ένας Βρετανός ηγεμόνας εν καιρώ πολέμου, ο οποίος θα έζησε τον 5ο αιώνα, αμέσως μετά τη ρωμαϊκή περίοδο. Σήμερα το Κάντμπουρι αναγνωρίζεται ως το μεγαλύτερο και το πλέον ισχυρό προπύργιο της εν λόγω ιστορικής περιόδου, ενώ θεωρείται ότι υπήρξε το ορμητήριο ενός βασιλιά ο οποίος κατόρθωσε να συγκεντρώσει πόρους πρωτοφανείς για τη Βρετανία της τότε εποχής.
Σε αντίθεση με τα άλλα μεσαιωνικά κάστρα, το Κάντμπουρι δεν ήταν παρά ένας λόφος που οι Βρετανοί Κέλτες είχαν οχυρώσει, κατά τους τελευταίους προ Χριστού αιώνες, με χωμάτινους προμαχώνες και τάφρους. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ότι το φρούριο παρέμεινε ανέπαφο κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κατοχής της νότιας Βρετανίας, που ξεκίνησε το 43 μ.Χ., αλλά δύο δεκαετίες αργότερα οι Ρωμαίοι εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον του και το κατέλαβαν. Στη συνέχεια απομάκρυναν όλους τους κατοίκους του και έτσι το φρούριο παρέμεινε λίγο πολύ έρημο για περίπου 400 χρόνια. Μόλις οι ρωμαϊκές λεγεώνες αποσύρθηκαν, το ανακατέλαβε ένας ντόπιος εύπορος ηγεμόνας. Προς τα τέλη του 6ου αιώνα χτίστηκε ένας ξύλινος πύργος στο υψίπεδο πάνω στην κορυφή του λόφου και τοποθετήθηκαν νέες επάλξεις στον άνω προμαχώνα. Από την πολυπλοκότητα αυτών των κατασκευών εύκολα συμπεραίνει κανείς πως χρειάστηκε πολύς κόπος και χρόνος για να γίνουν, κάτι το οποίο οδήγησε αναπόφευκτα στο ερώτημα ποιος μπορεί να είχε εκείνη την εποχή στη διάθεση του το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό για ένα τόσο μεγάλο έργο. Ήταν άραγε ο Αρθούρος;
Η τελευταία μάχη



Η μονομαχία μεταξύ Αρθούρου και Μόντρεντ, εικονογραφημένη από τον N.C. Wyeth για το The Boy’s King Arthur, 1922
Πριν από πολλά χρόνια, κάποιος γεωργός που έσκαβε στο χωράφι του κοντά στον ποταμό Καμ βρήκε έναν σωρό από σκελετούς. Δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν πως αυτή η ανακάλυψη έρχεται να επιβεβαιώσει την άποψη πως το Νότιο Κάντμπουρι, πέρα από το γεγονός ότι ήταν το Κάμελοτ, υπήρξε και θέατρο της τελευταίας μάχης του Αρθούρου. Τα ιστορικά στοιχεία για την εν λόγω μάχη προέρχονται από ένα έργο του 10ου αιώνα με τίτλο «Τα Χρονικά της Ουαλίας». Στο έργο αυτό διαβάζουμε την εξής καταχώριση: «Η μάχη του Κάμλαν, στην οποία έχασαν τη ζωή τους ο Αρθούρος και ο Μέντροτ». Η ονομασία Κάμλαν μάλλον προέρχεται από την παλαιο-βρετανική λέξη Camboglanna (καμπογλά-να), που σημαίνει «κυρτή όχθη», παραπέμποντας σε φιδωτό ποτάμι. Κατά συνέπεια υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι θέατρο της τελευταίας μάχης ήταν το ρωμαϊκό φρούριο Camboglanna στο τείχος του Αδριανού, σήμερα πιθανόν το Μπέρντοζγουολντ πάνω από τον ποταμό Ίρβινγκ.
Τοποθεσίες συνυφασμένες με τον Αρθούρο



Ιστορίες του Βασιλιά Αρθούρου, Rochefoucauld Grail, Χειρόγραφο του 14ου αιώνα
Όταν όμως ο Τζέφρι του Μόνμαθ αποφάσισε να διηγηθεί την ιστορία της εν λόγω μάχης, ήξερε ότι η ουαλική παράδοση εννοούσε ένα Κάμλαν στην Κορνουάλη, ή έστω κοντά της, οπότε επέλεξε τον ποταμό Κάμελ αυτής της επαρχίας. Μέχρι τον 16ο αιώνα πιστευόταν ότι η μάχη έγινε σε ένα λιβάδι με νερά κοντά στη Γέφυρα Σλότερ, η οποία διασχίζει τον ποταμό Κάμελ, δύο χιλιόμετρα. περίπου βόρεια του Κάμελφορντ. Πάνω από τη γέφυρα, στην όχθη του ποταμού, φαίνεται ακόμη ο «Τάφος του Αρθούρου», μια επίπεδη μαρμάρινη πλάκα στην οποία, σύμφωνα με όσα πίστευαν οι ντόπιοι τον 16ο αιώνα, αναγραφόταν το όνομα του Αρθούρου. Ο Μάλορι, από την άλλη πλευρά, τοποθετεί τη μάχη σε μια κατωφέρεια κοντά στο Σόλσμπερι, όχι πολύ μακριά από το δικό του Κάμελοτ στο Ουίντσεστερ.
Στην Ουαλία λέγεται πως υπάρχουν διάφορα σπήλαια που στεγάζουν τον τάφο του Αρθούρου, ενώ έχει ακόμη ειπωθεί ότι κοιμάται κάτω από διάφορα κάστρα και λόφους τόσο στη βόρεια Αγγλία όσο και στη Σκωτία.
Στον νότο πάλι, ο Αρθούρος αναπαύεται κάτω από το Κάστρο του Κάντμπουρι, μέσα σε ένα σπήλαιο κλεισμένο με σιδερένια πύλη, όπου, σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση, η πύλη ανοίγει μια νύχτα κάθε χρόνο και τότε μπορεί κανείς να δει τον Αρθούρο στο εσωτερικό του σπηλαίου. Εδώ, στο σημείο απ’ όπου φαίνεται το Γκλάστονμπερι (και όπου λέγεται ότι το 1191 βρέθηκε ο «επίσημος» τάφος του Αρθούρου), πρέπει να γεννήθηκε και ο θρύλος ότι ο Αρθούρος δεν πέθανε ποτέ – ένας θρύλος, που επέζησε μέχρι τον 19ο αιώνα, σύμφωνα με τον οποίο ένας χωρικός ρώτησε κάποιους αρχαιοδίφες, που είχαν έρθει στο Κάντμπουρι για να δουν το «Κάμελοτ», αν σκόπευαν να βγάλουν το σώμα του βασιλιά.
Το νησί του Άβαλον



Ο Βασιλιάς Αρθούρος στο Άβαλον, Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, 1857. Ο Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι (12 Μαΐου 1828 – 9 Απριλίου 1882) ήταν Άγγλος ποιητής, ζωγράφος και μεταφραστής.
Ένας παράδεισος όπου ο καιρός ήταν πάντα ανοιξιάτικος και οι άνθρωποι δεν γερνούσαν, όπου ποτέ δεν γινόταν πόλεμος, όπου κανείς δεν χρειαζόταν να μοχθεί, γιατί το έδαφος ήταν πάντα εύφορο. Αυτό ήταν το Άβαλον. Εκεί μεταφέρθηκε ο βασιλιάς Αρθούρος για να γιατρευτούν οι πληγές του ύστερα από την τελευταία του μάχη στο Κάμλαν.
Ο Τζέφρι του Μόνμαθ, Άγγλος συγγραφέας του 12ου αιώνα, ήταν εκείνος που παρουσίασε μια εκλαϊκευμένη εκδοχή της σχέσης του Αρθούρου με το Άβαλον, στη φανταστική του «Ιστορία των Βασιλέων της Βρετανίας». Το βιβλίο αυτό έγινε ένα πραγματικό μεσαιωνικό μπεστ σέλερ, καθιερώνοντας το Άβαλον ως τον τελευταίο γνωστό προορισμό του Αρθούρου. Σε ένα μεταγενέστερο έργο του με τίτλο «Η Ζωή του Μέρλιν» ο Τζέφρι παρουσιάζει το Άβαλον σαν μακάριο νησί που κυβερνούσε η μάγισσα Φάτα Μοργκάνα (Μοργκέιν Λε Φέι) με τις οχτώ αδερφές της, όλες τους έμπειρες στις θεραπευτικές τέχνες. Η Μοργκάνα ήταν αυτή που ανέλαβε να γιατρέψει τον Αρθούρο, αν τελικά έμεινε εκεί.
Το 1191 το ερώτημα του τι συνέβη στον Αρθούρο πήρε άλλη τροπή. Οι μοναχές του Γκλάστονμπερι, μιας πόλης στη δυτική Αγγλία, ανακοίνωσαν ότι είχαν ξεθάψει τη σορό του από το νεκροταφείο του αρχαίου αβαείου τους, μαζί με έναν μολύβδινο σταυρό που έγραφε στα λατινικά: «Ενθάδε κείται ο ξακουστός βασιλιάς Αρθούρος με την Γκουίνεβιρ, δεύτερη σύζυγό του, στο νησί του Άβαλον».
Ο τάφος τους βασιλιά Αρθούρου;



Αββαείο του Γκλάστονμπερι, περίπου 1900
Φαίνεται πως οι μοναχές είχαν πράγματι ξεθάψει κάποιον (αρχαιολόγοι εντόπισαν σημάδια της εκταφής). Η συγκεκριμένη «ανακάλυψη» των μοναχών προκαλεί αμφιβολίες επειδή έγινε σχεδόν αμέσως μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά, η οποία κατέστρεψε το παλαιότερο και ιερότερο τμήμα του αβαείου του Γκλάστονμπερι. Το τμήμα αυτό ήταν ένα παμπάλαιο εκκλησάκι, γνωστό ως «Παλιά Εκκλησία». Μαζί της χάθηκαν και όλα τα ιερά κειμήλια του αβαείου – μεταξύ άλλων και τα λείψανα των αγίων -, τα οποία του προσέδιδαν κύρος και συνιστούσαν την κύρια πηγή των εσόδων του. Από τότε κρίθηκε αναγκαίο να αποκατασταθεί το χαμένο κύρος του, ώστε να προσελκύσει ξανά επισκέπτες και προσκυνητές.
Η ανακάλυψη όμως αυτή ήταν και ύποπτα βολική για τους Αγγλονορμανδούς νομοθέτες της Αγγλίας. Δύο με τρία χρόνια αργότερα ο χρονικογράφος Τζέραλντ της Ουαλίας έγραφε ότι ο ίδιος ο Ερρίκος Β΄ είχε ενθαρρύνει τις μοναχές του Γκλάστονμπερι να διεξαγάγουν έρευνες για τον τάφο του Αρθούρου.
Σύμφωνα με όλες τις πρώτες αναφορές για τον θάνατο του Αρθούρου, κανείς δεν ήξερε πού βρισκόταν ο τάφος του. Ο ιστορικός Γουίλιαμ του Μάλμσμπερι ήταν ο πρώτος που το 1125 έκανε λόγο για το πρόβλημα, όταν έγραψε: «Πουθενά δεν φαίνεται ο τάφος του Αρθούρου, γι’ αυτό και οι στίχοι οι παλιοί λεν πως ο βασιλιάς θα ξαναγυρίσει». Επειδή δεν υπήρχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο για τον θάνατό του, οι Κέλτες, οι Ουαλοί, αλλά και ο λαός της Κορνουάλης πίστευαν ότι θα ξαναγυρνούσε για να τους ελευθερώσει από τον ζυγό των Νορμανδών βασιλιάδων.



Ο Τάφος του Βασιλιά Αρθούρου, Αββαείο Γκλάστονμπερι
Ο Ερρίκος, που κυβερνούσε και στις δύο πλευρές της Μάγχης είχε να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα με τους Βρετανούς και τους Ουαλούς, γι’ αυτό και τον συνέφερε να αποδείξει άπαξ και δια παντός ότι ο Αρθούρος ήταν νεκρός. Αν κατόρθωνε να πείσει ότι ο τάφος του βρισκόταν σε αγγλικό έδαφος αυτό θα ήταν ένας πολιτικός θρίαμβος. Τα συμφέροντα Εκκλησίας και Κράτους ήταν ταυτόσημα. Ο «τάφος» του Αρθούρου έλαβε τεράστια δημοσιότητα και το Γκλάστονμπερι ταυτίστηκε με το Άβαλον.
Σ’ αυτό συνέβαλε ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι το Γκλάστονμπερι ήταν – και εξακολουθεί να είναι – πλημμυρισμένο από αυτό που ο ειδικός μελετητής του Αρθούρου, Τζέφρι Ας αποκάλεσε «περιρρέουσα ατμόσφαιρα του «απόκοσμου»». Διαποτισμένο από χιλιάδες χρόνια χριστιανικής πίστης και προσευχής, και πιθανόν από άλλα τόσα παγανιστικής λατρείας πριν από αυτά, ταίριαζε απόλυτα με την εικόνα που είχε διαμορφώσει ο λαός για το Άβαλον. Εξάλλου το γεγονός ότι ήταν περικυκλωμένο από ελώδεις εκτάσεις με στάσιμα νερά, σε συνδυασμό με τον θεόρατο βράχο που δέσποζε στο κέντρο του, έκανε το Γκλάστονμπερι να μοιάζει κυριολεκτικά με νησί.
Αρθούρος και «Ριόθαμυς»




Η Κυρά της Λίμνης Άβαλον προσφέρει το Εξκάλιμπερ στον Αρθούρο, Alfred Kappes 1880
Η εικόνα του Τζέφρι για το μαγικό νησί του Άβαλον, τόπου κατοικίας μαγισσών, φαίνεται να συγχωνεύει στοιχεία ιστορικά με στοιχεία από δοξασίες και θρύλους για τον Άλλο Κόσμο. Σύμφωνα με την ερμηνεία του για την ετυμολογία του τοπωνυμίου, υποστηρίζει ότι η λέξη «Άβαλον» προέρχεται από την παλαιοβρετανική λέξη «aval», που σημαίνει «μήλο», άρα το Άβαλον είναι το «νησί των μήλων».
Ο Ας υποστηρίζει ότι πίσω από τη μορφή του Αρθούρου ίσως κρύβεται ο άνθρωπος που καταγράφηκε στα ιστορικά αρχεία με το όνομα «Ριόθαμυς» και αποκαλούνταν «Βασιλιάς των Βρετανών». Το 468 μ.Χ. ο Ριόθαμυς οδήγησε τον στρατό του στη Γαλατία, σε μια εκστρατεία για λογαριασμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Εκεί ηττήθηκε σε μια κρίσιμη μάχη. Μαζί με τους λιγοστούς επιζώντες στρατιώτες του κατέφυγε στην περιοχή της Βουργουνδίας και από τότε χάθηκαν τα ίχνη του.
Είναι αμφίβολο αν το Ριόθαμυς είναι όνομα και όχι βρετανικός τίτλος – ίσως Rigotamos, δηλαδή «ανώτατος βασιλιάς». Η ιστορική διαδρομή του εμφανίζει ομοιότητες με του Αρθούρου, ενώ η χρονολογία συμπίπτει με την ιστορική παρουσία του Αρθούρου, ο οποίος, αν υπήρξε πραγματικά, θα ήταν μάλλον ένας Βρετανός ηγεμόνας εν καιρώ πολέμου, αμέσως μετά τη ρωμαϊκή περίοδο. Εξάλλου, ο Ριόθαμυς κατά την υποχώρησή του κατευθύνθηκε προς τη Βουργουνδία, καταλήγοντας σε μια πόλη που λεγόταν Άβαλον.
Αυτή όμως δεν ήταν νησί. Ίσως πρόκειται για μια ιδέα προερχόμενη από την παράδοση του ιερού θεραπευτηρίου, που πρώτος ο κλασικός γεωγράφος Πομπόνιους Μέλα τοποθέτησε, τον 1ο αιώνα μ.Χ., στο νησί Σέιν, στα ανοιχτά της Βρετάνης. Εδώ, όπως και στο νησί του Τζέφρι, ζούσαν εννέα μάγισσες που είχαν την ικανότητα να θεραπεύουν τις πληγές και τις αρρώστιες.
Παραδείσια νησιά
Το Άβαλον του Τζέφρι ανήκει στην παράδοση των παραδείσιων νησιών που, σύμφωνα με τη μυθολογία, βρίσκονταν κάπου στη Δύση. Σ’ αυτή την παράδοση ανήκουν η Ατλαντίδα, ο Κήπος των Εσπερίδων με τα χρυσά μήλα και η Νήσος των Μακάρων των αρχαίων Ελλήνων, καθώς επίσης το γεμάτο μηλιές Νησί του Αγίου Μπρένταν, το οποίο περιγράφεται σε ένα έργο του 9ου αιώνα με τίτλο «Το Ταξίδι του Αγίου Μπρένταν». Ο Τζέφρι χαρακτήρισε το Άβαλον «Νησί των Μακάρων», τοποθετώντάς το έτσι, μαζί με τα άλλα μυθικά νησιά που έχουν συνδεθεί με τα μήλα, ίσως επειδή το μήλο θεωρούνταν ο καρπός της αθανασίας τόσο στην κέλτικη όσο και σε άλλες μυθολογίες.
Αν ο Ερρίκος Β΄ προσπάθησε όντως να ξεριζώσει τη λαϊκή πίστη που ήθελε τον Αρθούρο ζωντανό, απέτυχε οικτρά. Το 1190 ο Άγγλος ποιητής Λέιαμον έγραφε: «Οι Βρετανοί πιστεύουν ακόμη πως ο Αρθούρος ζει και κατοικεί στο Άβαλον μαζί με την ωραιότερη νεράιδα».


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Arthurian Interpretations. Multidisciplinary journal of Arthurian studies published biannually by the English Department, Memphis State University, Tenn. 1968-1993.
Arthurian Literature. Annual publication from Boydell and Brewer, Woodbridge Suffolk 1981.
Arthurian Yearbook. Annual publication from Garland, New York 1991-93.
Arthruriana. Scholarly journal of the International Arthurian Society (North American Branch), B. Wheeler (ed.), 1994.
Avalon to Camelot. Arthurian magazine, f. Reeves Lambides, Evanston, 111. 1983-85.
Quondam et Futurus. Scholarly newsletter devoted to Arthurian and medieval topics, M. Leake Day (ed.), published quarterly, 1979-1990.
The Arthuriana/Camelot Project Bibliographies http://www.lib.rochester.edu/ camelot/acpbibs/bibhome.stm.
Bibliography of modern Arthurian fiction http://www.dragonfire.net/ ~dragonlords/bkarthur3.htm.
Bruce C.W., The Arthurian name directory, Garland, New York 1999.
Coe J.B., Arthurian Bibliography http://www.aber.ac.uk/~jbc97/bibliography.html.
Coghlan R., The illustrated Encyclopedia of Arthurian legends, Barnes and Noble, New York 1995.
Geoffrey of Monmouth: The History of the Kings of Britain, trans. L. Thorpe, Penguin, New York 1966.
Berger T., Arthur Rex, Laurel 1985.
Chrétien de Troyes: Arthurian Romances, trans, D.D.R. Owen, Everyman’s Library, J.M. Dent & Sons, London 1987.


https://pneymatiko.wordpress.com/2014/01/16/%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B2%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%AC-%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85/