ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΟΒΙΑΚΗΣ ΖΩΗΣ

Η μοναχική ζωή ονομάζεται και αγγελικόν πολίτευμα, διότι πρώτο των αγγέλων η δοξολογία και η ευχαριστία. Έχουν όμως διακονίες και οι άγγελοι, που είναι το δεύτερο. Μία διακονία τους είναι η διακονία προς τον Θεόν και η δευτέρα προς τους ανθρώπους, να τους βοηθούν, δια να φτάσουν εις την σωτηρίαν. Έτσι και εις την μοναχικήν ζωήν, πρώτα είναι η δοξολογία και η ευχαριστία και έπειτα η διακονία. Δι’ αυτό, την διακονίαν θα την εκλάβετε ότι είναι διακονία προς τον Θεόν. Ψάλλω δια τον Θεόν, εργάζομαι δια τον Θεόν, κουβαλώ πέτρες δια τον Θεόν, λειτουργώ δια τον Θεόν, μαγειρεύω δια τον Θεόν… Ό,τι κάμνω είναι του Θεού πράγματα, τίποτε ιδικόν μας δεν είναι. Όλοι είμεθα ξένοι από τα πράγματα και όλοι ιδικοί Του. Επειδή, λοιπόν, είμεθα του Θεού, είναι και όλα ιδικά μας και παραλλήλως είμεθα ξένοι από όλα, από κάθε ιδιοκτησίαν. Καταλαβαίνετε, νομίζω.

Διότι το κάθε τι, το οποίον κάμνω, το κάμνω επειδή το θέλει ο Θεός, όχι δια ιδικήν μου ιδιοκτησίαν. Είμαι μάγειρας; Είμαι ξενοδόχος; Τα πάντα διακονώ με προσοχή και ευγένεια. Όχι θυμούς και αγριότητες του τύπου «μη μου πειράζετε τα πράγματα, είναι δικά μου». Όχι. Αλλά με την ευγένεια η οποία επιβάλλεται. Παραδείγματος χάριν «με συγχωρείς π. Ε… άλλη φορά πρόσεξέ το» ή «άλλη φορά, ευλόγησον, θα το φτιάξω». Όχι «διατί μου το πήρες»,»διατί μου το αφήρεσες», «διατί ήλθες εσύ, ενώ ήμουν εγώ».

Η διακονία είναι θείον έργο. Θα πάμε με τον ευγενέστερο τρόπο και μάλιστα ευχάριστα και ευπροσήγορα, θα διακονώ ως να διακονώ αυτήν ταύτην την αγάπην του Θεού. Η διακονία μου λοιπόν, είναι διακονία Θεού και το μοναστήρι τι είναι; Είναι καθαρώς το σπίτι του Θεού. Δεν είναι δικό μας, ούτε ιδικόν μου, ούτε του π. Α… ούτε κανενός. Είναι του Θεού και παραμένει πάντοτε της Εκκλησίας. Είναι άγιον. Τώρα, εάν οι άνθρωποι της Εκκλησίας παραφέρονται μερικές φορές, η Εκκλησία παραμένει αγία πάντοτε. Οι άνθρωποι φεύγουν, η Εκκλησία παραμένει αγία εις τους αιώνας. Δι’ αυτό μένω πάντοτε εις την Εκκλησία. Και ό,τι κάμνω, το κάμνω για την Εκκλησία, και ό,τι πει η Εκκλησία. Δια τούτο λέγει εις ένα σοβαρό δογματικό θέμα ο άγιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης: «Κάλλιον πλανᾶσθαι μετὰ τῆς Ἐκκλησίας ἢ ὀρθοτομεῖν μακράν Αὐτῆς». Και είναι μία Εκκλησία άπαντες, οι άγιοι, οι άγγελοι και εμείς. Όλοι είμεθα ένα. Όλα είναι του Θεού και όλα δια τον Θεόν. Δι’ αυτό, λοιπόν, ευχαρίστως πρέπει να διακονούμεν μέσα εις την Μονήν.

Ό άνθρωπος, ο φωτισμένος υπό του Αγίου Πνεύματος, ουδέποτε συγκρούεται, όπου κι αν περάσει. Ο μη φωτισμένος άνθρωπος συγκρούεται με τους ανθρώπους και με τους τοίχους ακόμη. Του φταίνε και οι τοίχοι ακόμη. Όταν όμως έχομεν επίγνωσιν της αποστολής μας, είμεθα ελεύθερα πουλιά.

Από τον άνθρωπον που λέγει συνεχώς «Δόξα σοι ὁ Θεός» απομακρύνεται ο διάβολος και οι πειρασμοί, και οι σαρκικοί πειρασμοί και οι λογισμικοί πειρασμοί. Και έχομεν είπει ορισμένους τρόπους, πώς θα αποφεύγομεν τους πονηρούς λογισμούς. Όταν, παραδείγματος χάριν, περνούν εις το μοναστήρι από τον νουν διάφορα. Πονηρός λογισμός είναι και μίσος και αντιπάθειες κ.λπ. Τα ρίπτομεν όλα εις το κενόν και αφήνομεν ανέπαφον την σκέψην μας, δεν την σκεπτόμεθα καθόλου την προσβολήν του εχθρού. Καθώς επίσης και τα συμβαίνοντα γύρω μας, δηλαδή τί μου είπες; Πώς μου συμπεριφέρθηκες; Τί μου έκαμνες; Τίποτα. Ό,τι έγινεν, επέρασεν και δεν δύναται να σταθεί καθόλου. Επέρασεν, επήγεν οπίσω κι εμείς προχωρούμεν εμπρός εις την πορείαν μας προς την αγάπην του Θεού.

Ο Θεός δεν θέλει τίποτε άλλο από εμάς, παρά να επιτύχωμεν την σωτηρίαν μας και να σωθώμεν. Και Αυτός θα είναι από κοντά αρωγός, Πατέρας, Βασιλεύς, συναντιλήπτωρ. Εις το διάστημα, λοιπόν, της εδώ ζωής διάγομεν ησύχως, και όλα τα γεγονότα, αν τα πολυσκεφθώμεν, θα είδωμεν ότι είναι υπέρ ημών όλα, ενώ αντιθέτως ενομίζαμεν ότι είναι όλα εναντίον ημών. Δηλαδή τάχα με μισούν, με περιφρονούν, αδιαφορούν δι’ εμέ, ενώ, εάν όλα αυτά τα κοιτάζω υπό άλλο πρίσμα, είναι όλα υπέρ ημών∙ διότι αυτά είναι προς αγιασμόν. Διατί αν σε επήνεσαν, όμως δεν σε ηγίασαν, όταν όμως σε περιφρόνησαν αδίκως, τότε ασφαλώς σε ηγίασαν. Όταν αδίκως σε κατηγόρησαν, ασφαλώς σε ηγίασαν. Όταν σε εκούρασαν χωρίς λόγο, σε ηγίασαν και συ υπέμεινες δια την αγάπην του Χριστού.

Όσο δια τας διακονίας, θα πρέπει να κατανοήσωμε αυτάς ως διεξόδους των χαρισμάτων μας. Μια και το κάθετι του άλλου αδελφού είναι και ιδικόν μου. Δια να ζήσωμεν όλοι μια ψυχή, όπως κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνας οι άγιοι απόστολοι ήταν μία ψυχή όλοι τους και είχαν άπαντα κοινά. Τούτο σημαίνει ότι και το ιδικόν σου φταίξιμο είναι ιδικόν μου, και το ιδικόν μου χάρισμα είναι και ιδικόν σου χάρισμα.

Κάθησε μόνος και ζήσε μόνος, ούτε μία παιδαγωγία θα έχεις εκ του Θεού. Όπως θέλεις, θα πράττεις∙ όπως θέλεις θα φέρεσαι. Ενώ, όταν ζεις με άλλους, τότε παιδαγωγείσαι, τότε δέχεσαι τις παρατηρήσεις του άλλου και είναι ωφέλιμες. Το κοινόβιον από πάσης πλευράς είναι τρόπος σωτηρίας και αγιασμού. Αυτοί δε που πάνε κατά μόνας –αναχωρηταί– πρώτα περνούν από το κοινόβιο και έχουν παιδείαν αρκετά προχωρημένη. Άλλοι όμως, που πάνε κατευθείαν εις την αναχώρησιν, αποτυγχάνουν.

Αρχιμανδρίτου Δαμασκηνού, Ωδή υπέρ του αγαπητού (απόσπασμα)

πηγή